Skrypt inspektora ochrony przeciwpożarowej

  • Add feedback:
  • Code: 3918
  • Manufacturer: Ośrodek Techniki Pożarnictwa
  • Autor: Witold Frankowski

  • The lowest price 30 days before the change: 105.00 zł gross
  • szt.
  • Net Price: 114.29 zł 120.00 zł

Skrypt inspektora ochrony przeciwpożarowej

Witold Frankowski
Bogdan Zaleski (autor rozdziału X)

rok wydania: 2023, wydanie XIII
ilość stron: 369
ISBN: 978-83-936073-2-7
format: 16,5x23,5 cm
oprawa: miękka

 

Wstęp

Niesłabnące zapotrzebowanie na tematykę ujętą w „Skrypcie inspektora ochrony przeciwpożarowej” spowodowało szybkie wyczerpanie jego XII wydania ze stycznia 2022 r. Wychodząc naprzeciw potrzebom słuchaczy szkoleń zostało opracowane nowe wydanie XIII zawierające wniesione poprawki w tych fragmentach książki, które uległy dezaktualizacji.

Dotyczy to nowelizacji i ogłoszenia jednolitych tekstów przepisów podstawowych dla ochrony przeciwpożarowej zawartych w:
• ustawie o ochronie przeciwpożarowej, (ostatni tekst jednolity ogłoszono
w Dz. U. z 2022 r. poz. 2057)
• ustawie o Państwowej Straży Pożarnej, (ostatni tekst jednolity ogłoszono
w Dz. U. z 2022 r. poz. 1969)
• rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 lipca 2022 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
(ostatni tekst jednolity ogłoszono w Dz. U. z 2022 r. poz. 1620)

Bardzo istotną nowością jest usytuowanie w rozdziale IV wymagań ochrony przeciwpożarowej przy wykorzystaniu dróg leśnych jako dojazdów pożarowych.
W rozdziale V natomiast nowość stanowią wymagania dla zaopatrzenia w wodę do celów przeciwpożarowych w lasach.

Przygotowując materiał autorzy poszczególnych rozdziałów mieli pełną świadomość, że ma on pełnić funkcję uzupełniającą do żywego nauczania a jednocześnie być pomocnym w bieżącym posługiwaniu się wiedzą pożarniczą
i przydatnym przy rozwiązywaniu problemów w zakładzie pracy. Opracowanie
stanowi kompendium wiedzy w zakresie:

  • organizacji ochrony przeciwpożarowej,
  • zagrożenia pożarowego wynikającego z działalności gospodarczej,
  • zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów i ich terenów,
  • procesu spalania i gaszenia pożarów,
  • zasad prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczej i współpracy z PSP,
  • kontrolowania przestrzegania przepisów ochrony przeciwpożarowej,
  • prowadzenia szkoleń w tematyce ochrony przeciwpożarowej i ustalania przyczyn i okoliczności powstania pożaru.

Całość została ujęta w piętnastu rozdziałach z bogatą bibliografią a szata
graficzna wzbogacona o najistotniejsze tabele i ilustracje.

Należy pamiętać, że książka opracowana został w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy, stąd autorzy proponują korzystającym z publikacji permanentne śledzenie zmian wprowadzanych w przepisach oraz zapoznawanie się z wydawnictwami i prasą fachową.
Wydanie trzynaste niniejszej książki zostało opracowane w oparciu o aktualne przepisy na dzień 1.02.2023 r.

Niezwykle istotnym jest uczestnictwo w kursach i seminariach zawodowych, gdzie istnieją możliwości weryfikacji posiadanej wiedzy, interpretacji przepisów przez ekspertów oraz wymiany poglądów i sposobów praktycznej realizacji zadań z zakresu ochrony przeciwpożarowej.
Jesteśmy przekonani, że niniejszy skrypt jest cennym przewodnikiem w bieżącym wykonywaniu zadań przez inspektora ochrony przeciwpożarowej w zakładzie pracy z uwagi na szereg praktycznych informacji.

UWAGA:
Do książki, doskonałe uzupełnienie stanowi interaktywny zestaw przepisów
zamieszczony na stronie internetowej wydawcy:
www.ochrona-przeciwpozarowa.pl
Zamieszczone tam do pobrania przepisy są bieżąco aktualizowane w miarę ich zmian lub pojawiania się nowych.
Od autorów

Spis treści

Wstęp / 9

Rozdział I
Zasady organizacji ochrony przeciwpożarowej / 11
System prawny ochrony przeciwpożarowej w Polsce / 11
Pojęcie ochrony przeciwpożarowej / 11
Organizacja ochrony przeciwpożarowej w Polsce / 12
Podstawowe akty prawne regulujące sprawy ochrony przeciwpożarowej / 15
Przepisy wykonawcze do Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.
o ochronie przeciwpożarowej / 17
Wybrane przepisy wykonawcze do Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.
o Państwowej Straży Pożarnej / 18
Wybór innych aktów prawnych związanych z ochroną przeciwpożarową / 19
Wyciąg z Kodeksu Wykroczeń / 19
Wyciąg z Kodeksu Karnego / 21
System przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej
obiektów budowlanych i terenów / 21
Wybór innych przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej obiektów budowlanych / 22
Organizacja ochrony przeciwpożarowej w zakładzie pracy / 22
Obowiązki właściciela, zarządcy lub użytkownika budynku,
obiektu lub terenu w zakresie ochrony przeciwpożarowej / 22
Jednostki ochrony przeciwpożarowej w zakładach pracy / 23

Rozdział lI
Kompetencje inspektora ochrony przeciwpożarowej / 27
Zadania i obowiązki inspektora ochrony przeciwpożarowej / 27
Wymagania kwalifikacyjne inspektora ochrony przeciwpożarowej / 27
Zakres obowiązków inspektora ochrony przeciwpożarowej / 27
Prowadzenie dokumentacji dotyczącej ochrony przeciwpożarowej w zakładzie / 29
Rodzaje dokumentacji występującej w zakładzie pracy / 29
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego / 29
Przykładowy schemat instrukcji bezpieczeństwa pożarowego / 32
Raporty o bezpieczeństwie, plany ratownicze / 35
Charakterystyki pożarowe substancji niebezpiecznych / 35
Instrukcje technologiczno-ruchowe / 36
Inne dokumenty / 37

Rozdział III
Podstawowe pojęcia dotyczące spalania i pożarów / 39
Proces spalania / 39
Pojęcia podstawowe / 39
Zjawiska związane z procesem palenia / 46
Rozwój i rodzaje pożarów / 47
Rozwój pożarów ciał stałych / 48
Rozwój pożarów cieczy palnych i gazów / 48
Spalanie gazów / 49
Spalanie pyłów / 51
Rozwój pożaru / 53
Rodzaje pożarów / 55
Przyczyny powstawania pożarów / 57
Przyczyny rozprzestrzeniania się pożarów / 58

Rozdział IV
Przeciwpożarowe wymagania budowlane i drogi pożarowe / 61
Podstawowe wiadomości o budynkach / 65
Klasyfikacja budynków / 65
Kategorie zagrożenia ludzi / 67
Klasyfikacja budynków ze względu na wysokość / 67
Odporność pożarowa budynków / 70
Strefy pożarowe / 73
Elementy wykończenia wnętrz i wyposażenia stałego / 77
Wymagania dotyczące odległości między budynkami. Usytuowanie budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe / 79
Przewody spalinowe, dymowe i wentylacyjne / 82
Wymagania ewakuacyjne / 84
Przejście ewakuacyjne / 86
Wyjścia ewakuacyjne / 87
Drogi ewakuacyjne / 89
Dźwigi dla potrzeb ratowniczych / 91
Dojścia ewakuacyjne / 91
Drabiny ewakuacyjne / 93
Oświetlenie awaryjne, znaki bezpieczeństwa / 95
Wymagania dla oświetlenia awaryjnego / 95
Zasady oznakowania dróg ewakuacyjnych / 97
Wysokość umieszczenia oświetlenia i oznakowania / 98
Lokalizacja znaków ewakuacyjnych na drodze ewakuacyjnej / 98
Drogi pożarowe / 102
Drogi leśne / 106

Rozdział V
Przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę / 107
Rodzaje obiektów wymagających zapewnienia zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru / 107
Sposoby określania wymaganej ilości wody do celów przeciwpożarowych / 107
Jednostki osadnicze / 107
Budynki użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego / 109
Budynki produkcyjne i magazynowe / 109
Gęstość obciążenia ogniowego / 110
Zasady uwzględniania materiałów palnych przy obliczaniu gęstości obciążenia ogniowego / 111
Zaopatrzenie wodne dla innych obiektów i urządzeń technologicznych / 111
Wymagania przeciwpożarowe dla sieci wodociągowych / 114
Zasilanie sieci wodociągowych / 114
Średnice przewodów wodociągowych / 115
Hydranty zewnętrzne / 115
Pompownie przeciwpożarowe / 117
Zaopatrzenie w wodę do celów przeciwpożarowych w lasach / 118

Rozdział VI
Zabezpieczenie przeciwpożarowe instalacji użytkowych oraz instalacji
i urządzeń technologicznych / 119
Rodzaje instalacji użytkowych i technologicznych. Zagrożenia pożarowe i wybuchowe / 119
Instalacje elektryczne / 119
Instalacje gazowe / 121
Instalacje ogrzewcze i kominowe / 126
Instalacje odgromowe i uziemiające / 131
Instalacje wentylacyjne / 134
Ocena zagrożeń pożarem i wybuchem urządzeń technologicznych,
pomieszczeń i przestrzeni zewnętrznych / 137
Przeciwpożarowe wymagania dla instalacji i urządzeń w obiektach zagrożonych wybuchem / 138
Badania okresowe instalacji i urządzeń / 138
Zabezpieczenia przejść instalacyjnych przez elementy oddzieleń przeciwpożarowych / 144
Przepusty instalacji niepalnych / 144
Przepusty instalacji palnych / 145
Przeciwpożarowe wymagania dla maszyn i urządzeń w strefach zagrożonych wybuchem / 145
Strefy zagrożenia wybuchem a kategorie urządzeń / 147
Wymagania dla urządzeń elektrycznych stosowanych w strefach zagrożonych wybuchem / 148
Dobór urządzeń elektrycznych / 151
Zasady doboru instalacji wentylacyjnej w pomieszczeniach zagrożonych wybuchem / 153
Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji i urządzeń / 154
Zabezpieczenia instalacji gazowych / 154
Urządzenia sygnalizacyjno-odcinające / 155
Klapy przeciwpożarowe w przewodach instalacji technologicznych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych / 156
Stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i zabezpieczające dla instalacji
i urządzeń technologicznych / 157
Drzwi i bramy przeciwpożarowe / 157

Rozdział VII
Środki gaśnicze, gaśnice, koce gaśnicze / 161
Podział środków gaśniczych i ich działanie / 161
Woda / 161
Piana gaśnicza / 163
Gazy gaśnicze / 167
Proszki gaśnicze / 169
Halony, zamienniki halonów / 174
Zakres stosowania środków gaśniczych / 176
Bezpieczeństwo / 177
Gaśnice, koce gaśnicze / 179
Gaśnice / 179
Zasady rozmieszczania gaśnic / 180
Rodzaje gaśnic / 181
Przykłady gaśnic stosowanych w ochronie przeciwpożarowej / 183
Gaśnica proszkowa GP-6x ABC / 183
Gaśnica płynowa GW-6x ABF / 184
Gaśnica śniegowa GS-5x B / 185
Gaśnica proszkowa GP-2x ABC / 186
Gaśnica proszkowa GP-4x ABC / 187
Gaśnica proszkowa GP-6z ABC / 188
Gaśnica proszkowa GP-12x ABC / 189
Gaśnica proszkowa przewoźna GP-25xABC / 190
Gaśnica proszkowa przewoźna - nazwa stosowana: agregat proszkowy AP-25zABC / 191
Gaśnica proszkowa przewoźna - nazwa stosowana: agregat proszkowy AP-50xABC / 192
UGS-30 / 193
Urządzenie gaśnicze śniegowe - nazwa stosowana: agregat śniegowy AS-60n / 194
Gaśnica płynowa GW-2x ABF / 195
Urządzenie gaśnicze UGSE-2x / 196
Gaśnica płynowa GW-9x ABF / 197
Gaśnica mgłowa (wodna) GWM-6x A / 198
Urządzenie gaszące metale UGM-6x D / 199
Urządzenie gaszące metale UGM-12x D / 200
Zasady działania, obsługa gaśnic / 201
Gaśnica wodna (płynowa) lub pianowa / 201
Gaśnica proszkowa / 201
Gaśnica śniegowa / 201
Koc gaśniczy / 201
Terminy i zakres przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych
gaśnic i koców gaśniczych / 202

Rozdział VIII
Urządzenia przeciwpożarowe / 205
Instalacje wodociągowe przeciwpożarowe / 205
Hydranty i zawory hydrantowe / 205
Zasilanie instalacji wodociągowej przeciwpożarowej / 209
Jednoczesność poboru wody / 209
Budynki wysokie i wysokościowe / 210
Prowadzenie przewodów zasilających / 210
Pompownie przeciwpożarowe / 211
Terminy i zakres przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych / 212
Systemy sygnalizacji pożarowej / 213
Zasady wyposażania obiektów w systemy sygnalizacji pożarowej / 213
Zadania systemów sygnalizacji pożarowej / 215
Alarmowanie pożarowe / 219
Odbiór, eksploatacja, zakres przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych systemów sygnalizacji pożarowej / 221
Alarmy fałszywe / 225
Urządzenia gaśnicze / 225
Rodzaje urządzeń gaśniczych / 225
Zasady wyposażania obiektów w urządzenia gaśnicze / 226
Zasady działania urządzeń tryskaczowych i zraszaczowych, urządzeń gaśniczych pianowych, proszkowych i gazowych / 227
Inne stałe urządzenia gaśnicze / 240
Dźwiękowe systemy ostrzegawcze / 240
Zasady wyposażania obiektów w dźwiękowe systemy ostrzegawcze / 240
Zadania dźwiękowych systemów ostrzegawczych / 241
Dokumentacja dźwiękowych systemów ostrzegawczych / 243
Konserwacja dźwiękowych systemów ostrzegawczych / 243
Instrukcja dotycząca konserwacji dźwiękowych systemów ostrzegawczych / 243
Urządzenia oddymiające / 244
Systemy grawitacyjnego oddymiania i usuwania ciepła / 244
Klapy dymowe / 244
Instalacje wentylacji oddymiającej / 246
Systemy oddymiania / 247

Rozdział IX
Prace niebezpieczne pod względem pożarowym / 253
Zasady prowadzenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym / 253
Pojęcie prac niebezpiecznych pożarowo / 253
Kwalifikacje / 254
Zabezpieczenie prac pożarowo niebezpiecznych / 255

Rozdział X
Zapobieganie poważnym awariom przemysłowym / 257
Podstawy prawne zapobiegania poważnym awariom przemysłowym / 257
Definicje i zasady ogólne / 258
Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji inwestycji / 260
Poważne awarie / 262
Zasady zaliczenia zakładów o większym (ZoZR) i o dużym ryzyku (ZoDR) i zgłoszenie zakładu / 266
Obowiązki organów administracji publicznej oraz prowadzącego ZoZR i ZoDR po wystąpieniu poważnej awarii przemysłowej / 272
Dokumenty dotyczące zapobieganiu poważnym awariom przemysłowym / 276
Kontrola zakładów stwarzających zagrożenie poważną awarią / 278
Odpowiedzialność karna / 279
Odpowiedzialność administracyjna / 280

Rozdział XI
Zasady organizacji i prowadzenie działań ratowniczo-gaśniczych / 285
Sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej i innego miejscowego zagrożenia / 285
Rodzaje zagrożeń na terenie zakładu, ich prawdopodobieństwo wystąpienia,
Częstotliwość, rozmiar, skutki / 285
Postępowanie na wypadek pożaru przed i po przybyciu straży pożarnej / 286
Zasady alarmowania jednostek ratowniczych / 287
Numer 112 / 290
Działania ratowniczo-gaśnicze podjęte przez pracowników zakładu w przypadku
pożaru lub wystąpienia innego miejscowego zagrożenia / 290
Uprawnienia Kierującego Działaniami Ratowniczymi (KDR) uwarunkowane
wystąpieniem stanu wyższej konieczności / 292
Elementy stanu wyższej konieczności / 293
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) / 295
Podstawowe zasady prowadzenia działań ratowniczych / 301
Działania gaśnicze / 301
Sposoby dostarczania wody do pożaru / 304
Parametry taktyczno-techniczne samochodów pożarniczych / 305
Podawanie środków gaśniczych / 308
Formy działania taktycznego / 308
Własności substancji niebezpiecznych istotne podczas działań ratowniczych / 310
Transport materiałów niebezpiecznych / 311
Zasady działań ratownictwa chemicznego / 312
Ewakuacja ludzi, zwierząt i mienia / 313
Taktyka działań ratowniczych. Wykorzystanie uwarunkowań budowlanych i
terenowych do właściwego prowadzenia akcji gaśniczej / 319
Podział obiektu na strefy pożarowe / 319
Dozór pogorzeliska / 319
Wzór postanowienia o przekazaniu miejsca objętego działaniem ratowniczym / 321

Rozdział XII
Prowadzenie kontroli spełniania wymagań ochrony przeciwpożarowej
w zakładzie pracy / 322
Prowadzenie kontroli wewnętrznych / 322
Prowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych przez PSP / 325
Rozdział XIII
Metodyka prowadzenia szkoleń / 331
Elementy procesu dydaktycznego / 331
Definicje / 331
Cechy procesu kształcenia / 331
Elementy procesu nauczania / 332
Wykorzystanie pomocy dydaktycznych w procesie kształcenia / 335
Środki dydaktyczne / 335
Funkcje środków dydaktycznych i ich rola w nauczaniu / 335
Przygotowanie merytoryczne do zajęć / 336
Planowanie pracy dydaktycznej / 336
Merytoryczno-metodyczne przygotowanie prowadzącego szkolenie / 336
Realizacja szkolenia w zakładzie pracy / 338
Przygotowanie szkolenia / 338
Formy i metody doskonalenia zawodowego / 341
Rola doskonalenia zawodowego / 341
Formy i metody doskonalenia zawodowego / 341

Rozdział XIV
Ustalanie przyczyn i okoliczności powstania pożarów / 343
Ustalenie okoliczności powstania pożaru / 343
Klasyfikacja pożarów / 343
Podział miejscowych zagrożeń / 344
Podział alarmów fałszywych / 345
Charakterystyka przyczyn pożarów / 345
Metodyka badań pożarowych oraz metody badawcze / 346
Laboratoryjne metody badania przyczyny pożaru / 349
Charakterystyka śladów powstałych po pożarze / 349
Wybrane sposoby lokalizowania ognisk pożaru / 349
Ekspertyza pożarowo-techniczna / 351
Rola świadków w postępowaniu procesowym / 352
Dokumentacja popożarowa / 352

Rozdział XV
Bezpieczeństwo pożarowe w gospodarowaniu odpadami / 355
Strefy pożarowe / 355
Magazynowanie opon / 357
Ściany przeciwpożarowe i separacyjne / 357
Wysokość składowania / 357
Odległości strefy pożarowej z odpadami stałymi od budynków / 358
Magazynowanie palnych odpadów ciekłych / 359
Oddzielenia przeciwpożarowe / 359
Opakowania ciekłych odpadów palnych / 360
Usytuowanie składowisk ciekłych odpadów palnych / 360
Wielkość składowisk / 361
Wymagania dla rozlewisk / 361
Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego / 362
Podręczny sprzęt gaśniczy / 363
Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego / 364
Zaopatrzenie wodne / 364
Drogi pożarowe / 365
Wykaz tabel / 367
Wykaz ilustracji / 368
Bibliografia / 369