Ocena ryzyka zawodowego

Ocena ryzyka zawodowego

rok wydania: 2023, wydanie piąte
ilość stron: 182
format: B5
oprawa: miękka

Stan prawny: 2023 r.

Opis

Książka przedstawia kompleksowy sposób podejścia do oceny ryzyka zawodowego w zakładzie pracy.
W rozdziałach 1-7 podano podstawowe wiadomości dotyczące zarządzania ryzykiem zawodowym, definicje oraz podstawy prawne oceny ryzyka zawodowego. Omówiono również kroki, jakie należy podjąć, aby poprawnie ocenić ryzyko zawodowe, a następnie wyeliminować je lub ograniczyć. Podano także zasady, informowania pracowników o ryzyku zawodowym na ich stanowiskach.
W rozdziale 2 wprowadzono ocenę ryzyka zawodowego do pracy zdalnej, zaś w rozdziale 7 została opisana metoda oceny obciążenia psychicznego.
W rozdziale 8 zostały przedstawione metody oceny ryzyka zawodowego dla wybranych stanowisk.

Do książki dołączony jest kod QR umożliwiający dostęp do 42 kart ocen ryzyka na wybranych stanowiskach w formacie pdf i docx. Kod można odczytać na urządzeniach mobilnych oraz stacjonarnych.

Spis treści

Wstęp / 9
Wykaz skrótów użytych w tekście / 10

1. WPROWADZENIE / 11

2. OCENA RYZYKA / 18
2.1. Definicje / 18
2.2. Cele oceny ryzyka / 22
2.2.1. Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy i związanego z nimi ryzyka zawodowego / 23
2.2.2. Środki ochrony a zidentyfikowane zagrożenie / 23
2.2.3. Wybór materiałów, wyposażenia stanowisk oraz organizacji pracy / 24
2.2.4. Priorytety w eliminowaniu lub ograniczaniu ryzyka zawodowego / 24
2.2.5. Poziom ryzyka zawodowego a odpowiednie środki ochronne / 24
2.2.6. Zapewnienie ciągłej poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy / 24
2.2.7. Wykazanie znajomości ryzyka zawodowego organom nadzoru i kontroli / 24
2.3. Kiedy wykonywać ocenę ryzyka zawodowego / 25
2.3.1. Tworzenie nowych stanowisk pracy / 25
2.3.2. Wprowadzanie pracy zdalnej / 25
2.3.3. Wprowadzanie zmian na stanowiskach pracy / 26
2.3.4. Zmiana dopuszczalnego poziomu czynników środowiska pracy / 26
2.3.5. Wprowadzenie zmian związanych z zastosowaniem środków ochrony / 26
2.3.6. Obcy pracownicy / 26
2.3.7. Okresowa ocena ryzyka / 26
2.4. Wymagania gwarantujące poprawną ocenę ryzyka / 27
2.4.1. Zapewnienie niezbędnych zasobów / 27
2.4.2. Wyznaczenie niezbędnych osób / 27
2.4.3. Szkolenie osób przeprowadzających ocenę ryzyka zawodowego / 28
2.4.4. Udział pracowników w ocenie ryzyka zawodowego / 29
2.4.5. Dostęp do potrzebnych informacji / 29
2.4.6. Sporządzenie wykazu stanowisk oraz wykonanie ich analizy / 29
2.4.7. Określenie sposobu informowania o ryzyku zawodowym / 30
2.5. Algorytm oceny ryzyka zawodowego / 30
2.5.1. Charakterystyka obiektu oceny ryzyka zawodowego / 32
2.5.1.1. Stanowiska pracy jednozawodowe o stałych warunkach pracy / 32
2.5.1.2. Stanowiska pracy wielozawodowe o stałych warunkach pracy / 32
2.5.1.3. Stanowiska pracy jednozawodowe o zmiennych warunkach pracy / 33
2.5.1.4. Stanowiska pracy wielozawodowe o zmiennych warunkach pracy / 33
2.5.1.5. Faza używania obiektu / 34
2.5.1.6. Granice obiektu / 34
2.5.1.7. Wykonywane czynności / 35
2.5.1.8. Niedogodności / 35
2.5.1.9. Poziom wykształcenia, doświadczenia, umiejętności i predyspozycje / 35
2.5.1.10. Inne osoby, które mogą być narażone na ryzyko / 36
2.5.1.11. Inne informacje / 36
2.5.2. Identyfikacja zagrożeń / 37
2.5.2.1. Listy kontrolne / 37
2.5.2.2. Dokumentacja techniczna / 38
2.5.2.3. Normy określające wymagania bezpieczeństwa pracy / 38
2.5.2.4. Dokumenty pomiarów czynników środowiska pracy / 38
2.5.3. Szacowanie ryzyka / 39
2.5.3.1. Stopień możliwej straty / 40
2.5.3.2. Prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia niebezpiecznego o określonej stracie / 41
2.5.4. Wartościowanie ryzyka / 44
2.5.5. Porównywanie ryzyka zawodowego / 45
2.5.6. Działania wynikające z oceny ryzyka zawodowego / 45

3. DOKUMENTOWANIE OCENY RYZYKA / 47
3.1. Charakterystyka stanowiska pracy / 47
3.2. Informacje dotyczące identyfikacji zagrożeń / 48
3.3. Szacowanie parametrów ryzyka i jego wartościowanie / 48
3.4. Kryteria akceptacji oraz poziom ryzyka akceptowanego / 48
3.5. Konieczne środki ochrony / 49
3.6. Wynik oceny ryzyka oraz zalecenia monitorowania ryzyka / 49
3.7. Przepisy, normy lub wytyczne stosowane przy ocenie ryzyka / 49

4. INFORMOWANIE O RYZYKU ZAWODOWYM / 50

5. ZAGROŻENIA SZKODLIWYMI CZYNNIKAMI BIOLOGICZNYMI / 52
5.1. Klasyfikacja szkodliwych czynników biologicznych / 52
5.2. Informacje o szkodliwym czynniku biologicznym / 53
5.3. Sposób przenoszenia szkodliwego czynnika biologicznego / 54
5.4. Obowiązki pracodawcy / 54
5.5. Ocena ryzyka zawodowego / 55
5.6. Środki ochronne / 56
5.7. Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego / 57

6. ZAGROŻENIA SZKODLIWYMI CZYNNIKAMI CHEMICZNYMI / 58
6.1. Klasyfikacja szkodliwych substancji chemicznych i ich mieszanin / 58
6.2. Drogi wchłaniania szkodliwych czynników chemicznych / 59
6.3. Obowiązki pracodawcy / 59
6.4. Informacje do oceny ryzyka zawodowego przy narażeniu na szkodliwe czynniki chemiczne / 61
6.5. Ocena ryzyka zawodowego / 63
6.6. Środki ochronne / 66
6.7. Dokumentacja oceny ryzyka zawodowego / 66

7. ZAGROŻENIA CZYNNIKAMI PSYCHOFIZYCZNYMI / 67
7.1. Zagrożenia przeciążeniem układu ruchu / 67
7.1.1. Informacja o szkodliwych czynnikach / 67
7.1.2. Obciążenie dynamiczne / 68
7.1.3. Obciążenie statyczne / 69
7.1.4. Monotypia / 69
7.1.5. Ocena wysiłku metodą JSI / 70
7.2. Zagrożenia czynnikami psychicznymi / 72
7.2.1. Ocena obciążenia psychicznego na stanowisku pracy / 72
7.2.2. Obciążenie układu nerwowego / 72
7.2.3. Metody oceny obciążenia psychicznego / 73
7.2.3.1. Metoda szacunkowa / 73
7.2.3.2. Zastosowanie list kontrolnych (kwestionariuszy) / 74

8. METODY BADANIA ZAGROŻEŃ I SZACOWANIA RYZYKA / 87
8.1. Informacje wstępne / 87
8.2. Matryce ryzyka / 91
8.2.1. Wstępna analiza zagrożeń PHA / 91
8.2.2. Matryca Ryzyka 2 / 93
8.2.3. Matryca Ryzyka 3 / 95
8.2.4. Matryca Ryzyka 4 / 98
8.2.5. Analiza bezpieczeństwa pracy JSA / 99
8.2.6. Matryca Ryzyka 5 / 102
8.2.7. Matryca Ryzyka – BS 8800 / 104
8.2.8. Matryca Ryzyka 6 107
8.2.9. Matryca Ryzyka (wg normy PN-N-18002) / 109
8.3. Wskaźniki ryzyka / 113
8.3.1. Wskaźnik Ryzyka RISK SCORE / 113
8.3.2. Wskaźnik Ryzyka 2 / 115
8.3.3. Metoda pięciu kroków – FIVE STEPS / 117
8.3.4. Wskaźnik Ryzyka WPR / 119
8.3.5. Wskaźnik Ryzyka 555 / 122
8.4. Grafy ryzyka / 124
8.4.1. Graf Ryzyka 1 / 124
8.4.2. Graf Ryzyka 2 / 127
8.5. Inne metody oceny ryzyka zawodowego / 129
8.5.1. Ocena ryzyka zawodowego dla czynników mierzalnych / 129
8.5.2. Analiza skutków i przyczyn błędów FMEA / 135
8.5.3. Ocena ryzyka zawodowego grup pracowników szczególnie narażonych / 141
8.5.4. Hałas – ocena ryzyka zawodowego / 143
8.5.5. Drgania – ocena ryzyka zawodowego / 145
8.5.6. Promieniowanie optyczne – ocena ryzyka zawodowego / 146
8.6. Uwagi do metod oceny ryzyka zawodowego / 147
8.6.1. Wstępna analiza zagrożeń PHA / 147
8.6.2. Matryca Ryzyka 2 / 147
8.6.3. Matryca Ryzyka 3 / 147
8.6.4. Matryca Ryzyka 4 / 148
8.6.5. Analiza bezpieczeństwa pracy JSA / 148
8.6.6. Matryca Ryzyka 5 148
8.6.7. Matryca Ryzyka – BS 8800 148
8.6.8. Matryca Ryzyka 6 149
8.6.9. Matryca Ryzyka wg normy PN-N-18002 / 149
8.6.10. Wskaźnik Ryzyka RISK SCORE / 149
8.6.11. Wskaźnik Ryzyka 2 / 150
8.6.12. Metoda pięciu kroków FIVE STEPS / 150
8.6.13. Wskaźnik Ryzyka WPR / 150
8.6.14. Graf Ryzyka 1 / 151
8.6.15. Graf Ryzyka 2 / 151
8.6.16. Ocena ryzyka zawodowego dla czynników mierzalnych / 151
8.6.17. Analiza Skutków i Przyczyn Błędów FMEA / 152
8.7. Wybór metody a osiągnięcie celów oceny ryzyka zawodowego / 152
8.7.1. Informacje wstępne / 152
8.7.2. Wiedza i doświadczenie w ocenie ryzyka zawodowego / 153
8.7.3. Warunki środowiskowe na stanowisku pracy / 154
8.7.4. Dostępność, przydatność i wiarygodność informacji / 156
8.7.5. Wpływ parametrów ryzyka na jego ocenę / 157
8.7.6. Najczęściej popełniane błędy w szacowaniu parametrów ryzyka zawodowego / 158
8.7.7. Manipulacja poziomami szacowanych parametrów a wynik wartościowania ryzyka zawodowego / 159

9. PRZYKŁADY / 160
9.1. Charakterystyka stanowiska pracy / 160
9.2. Identyfikacja i charakterystyka zagrożeń / 161
9.3. Szacowanie i wartościowanie ryzyka zawodowego / 162
9.4. Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku pracy / 166
9.5. Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku pracy przy narażeniu na czynniki biologiczne / 167
9.6. Karta informacji o ryzyku zawodowym na stanowisku pracy przy narażeniu na czynniki chemiczne / 168
9.7. Przykład innego zapisu dokumentacji oceny ryzyka – ocena ryzyka zawodowego kierowcy / 169
Literatura / 177
Spis rysunków / 180
Spis tablic / 180