Elektryczność w budynkach - Vademecum

Elektryczność w budynkach - vademecum
autor: Janusz Strzyżewski, recenzent: Andrzej Boczkowski

rok wydania: 2014
ilość stron: 432
ISBN 978-83-89234-79-7
format: B5

Opis
Niniejsza pozycja stanowi kompendium wiedzy z zakresu zastosowań elektryczności i bezpiecznego korzystania z instalacji oraz urządzeń elektrycznych.

Przedstawione zagadnienia zostały zilustrowane ok. 320 zdjęciami i rysunkami oraz ok. 120 tablicami.

Vademecum adresowane jest do właścicieli domów jednorodzinnych w mieście i na wsi, właścicieli gospodarstw rolnych.

W książce opisano m.in.:

• sposoby radzenia sobie z problemami wynikającymi z długotrwałych przerw w dopływie prądu,
• zasady prawne oraz techniczne związane z dostawą energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznych oraz możliwości korzystania ze źródeł zasilania awaryjnego
• zasady doboru zespołów prądotwórczych i UPS-ów, a także odnawialnych źródeł energii (OZE), takich jak panele fotowoltaiczne czy przydomowe elektrownie wiatrowe,
• zasady prawidłowego oświetlania wnętrz i przyległego terenu – w tym parametry i ocenę efektywności nowoczesnych źródeł światła, takich jak lampy wyładowcze i lampy LED-owe.

Szczególnie pożyteczną część książki stanowi dekalog inwestora i użytkownika zawierający praktyczne informacje dotyczące:

• odpowiedzialności prawnej właściciela lub użytkownika budynku,
• kontaktów z dostawcą energii elektrycznej,
• budowy lub remontu i modernizacji instalacji elektrycznej,
• zasad sporządzania dokumentacji projektowej, zasad wyboru wykonawcy.

Spis treści
Od Wydawcy / 5
Recenzja / 6
Od Autora        7
Wykaz ważniejszych skrótów użytych w vademecum / 16
Wstęp / 17

Rozdział I. ROZWIĄZANIA PODSTAWOWE / 19
1. Zasilanie w energię elektryczną / 19
1.1. Zasilanie z sieci elektroenergetycznej / 19
1.1.1. Przepisy / 19
1.1.2. Wybór sprzedawcy energii elektrycznej / 20
1.1.3. Parametry jakościowe energii elektrycznej i dopuszczalne przerwy w jej dostawie / 23
1.1.4. Procedury i rozwiązania techniczne / 25
1.1.4.1. Przyłącze stałe / 25
1.1.4.2. Przyłącze tymczasowe / 27
1.1.4.3. Budowa przyłącza na podstawie zgłoszenia / 27
1.1.4.4. Budowa przyłącza bez zgłoszenia / 28
1.1.4.5. Uzgodnienia geodezyjne / 28
1.1.4.6. Wniosek o przyłączenie / 28
1.1.4.7. Odpowiedź zakładu energetycznego / 29
1.1.4.8. Terminy wydania warunków technicznych / 29
1.1.4.9. Miejsce dostawy energii elektrycznej / 29
1.1.5. Rozwiązania techniczne / 30
1.1.5.1. Linie rozdzielcze / 30
1.1.5.2. Przyłącze od linii napowietrznej / 31
1.1.5.3. Przyłącze od linii kablowej / 37
1.2. Przygotowanie instalacji domowych do przerw w dostawie energii elektrycznej / 41
1.2.1. Przyczyny przerw w dostawie energii elektrycznej / 41
1.2.2. Zabezpieczenie nowego obiektu - zainstalowanie zespołu prądotwórczego / 42
1.2.3. Zainstalowanie UPS / 44
1.2.4. Współdziałanie UPS z siecią LAN / 47
1.2.5. Działania w istniejącym budynku / 48
1.3. Pomiar energii elektrycznej w budynku jednorodzinnym lub gospodarstwie rolnym / 48
1.4. Własne odnawialne źródła energii elektrycznej / 51
1.4.1. Panele fotowoltaiczne / 52
1.4.1.1. Rodzaje paneli i ich układy / 52
1.4.1.2. Zjawisko fotowoltaiczne / 53
1.4.1.3. Moduły i panele fotowoltaiczne / 53
1.4.1.4. Układy fotowoltaiczne / 55
1.4.1.5. Prosument / 56
1.4.1.6. Rozwiązania hybrydowe / 56
1.4.2. Przydomowe elektrownie wiatrowe / 57
1.4.2.1. Kontrowersje związane z użytkowaniem / 57
1.4.2.2. Wiatr w Polsce / 59
1.4.2.3. Uwarunkowania formalne / 64
1.4.2.4. Rozwiązania techniczne i dobór wielkości turbiny / 65
1.4.2.5. Koszty / 71
2. Optymalizacja zużycia energii elektrycznej / 72
3. Odbiorniki energii elektrycznej / 78
3.1. Odbiorniki technicznego wyposażenia budynków mieszkalnych / 78
3.2. Odbiorniki w budynkach inwentarskich / 83
3.3. Odbiorniki AGD i RTV w budynkach mieszkalnych / 84
3.4. Sprzęty audiowizualne i komputery / 87
3.5. Domowe narzędzia z napędem elektrycznym / 87
3.6. Urządzenia do pielęgnacji ciała / 88
3.7. Urządzenia oświetleniowe w pomieszczeniach mieszkalnych oraz budynkach inwentarskich / 88
3.7.1. Pojęcia i jednostki stosowane w technice świetlnej / 88
3.7.2. Źródła światła / 89
3.7.3. Promienniki specjalne / 97
3.7.4. Zamienniki tradycyjnych żarówek / 97
3.7.5. Oprawy oświetleniowe / 100
3.7.6. Zalecenia Międzynarodowej Komisji Oświetleniowej / 100
3.7.7. Oświetlenie pomieszczeń inwentarskich / 102
4. Wybrane przykłady zastosowań oświetlenia / 104
4.1. Budynki mieszkalne / 104
4.2. Budynki gospodarcze / 107
5. Zasady wykonywania instalacji elektrycznych / 110
5.1. Dostosowanie instalacji do charakteru pomieszczenia / 110
5.2. Elementy instalacji / 116
5.2.1. Rozdzielnica / 116
5.2.2. Zabezpieczenia / 120
5.2.2.1. Bezpieczniki topikowe / 120
5.2.2.2. Wkręcane wyłączniki nadmiarowe / 121
5.2.2.3. Modułowe wyłączniki nadmiarowe / 122
5.2.2.4. Zabezpieczenia silników / 124
5.2.2.5.Wyłączniki ochronne różnicowoprądowe / 125
5.2.3. Obwody odbiorcze / 127
5.2.4. Sprzęt i osprzęt instalacyjny / 129
5.2.4.1. Łączniki w budynkach mieszkalnych / 129
5.2.4.2. Gniazda wtyczkowe w budynkach mieszkalnych / 130
5.2.4.3. Osprzęt w budynkach gospodarczych / 132
5.2.5. Przewody i rury instalacyjne / 132
5.2.6. Puszki / 136
5.2.7. Listwy i kanały instalacyjne / 137
5.2.8. Puszki podłogowe / 139
5.3. Przyłączanie urządzeń elektrycznych do instalacji / 139
5.4. Dostosowanie istniejącej instalacji elektrycznej do współczesnych przepisów i potrzeb / 140
5.4.1. Rozdział przewodu ochronno-neutralnego / 140
5.4.2. Zmiany w instalacji / 142
5.4.3. Wymiana złącza oraz przyłącza / 145
6. Ochrona odgromowa / 147
6.1. Przepisy i normy / 147
6.2. Ochrona zewnętrzna / 153
6.3. Określanie stopnia zagrożenia / 155
6.4. Zewnętrzna instalacja piorunochronna / 155
6.5. Ochrona urządzeń usytuowanych na dachu budynku / 158
6.6. Ochrona wewnętrzna przed przepięciami / 163
7. Instalacje elektryczne oraz oświetlenie terenu / 168
7.1. Zasilanie odbiorników energii elektrycznej / 168
7.2. Układanie kabli ziemnych / 169
7.3. Sieć rozdzielcza w gospodarstwie rolnym / 171
7.4. Oświetlenie ogrodu / 171
7.4.1. Rozwiązania konwencjonalne / 171
7.4.2. Oświetlenie z wykorzystaniem energii słonecznej / 175
7.5. Oświetlenie terenu gospodarstwa rolnego / 176
7.5.1. Dobór źródeł światła i opraw oświetleniowych / 176
7.5.2. Sterowanie oświetleniem terenu / 179
7.5.3. Ochrona urządzeń oświetleniowych przed wpływami zewnętrznymi / 180

Rozdział II. ROZWIĄZANIA SPECJALNE / 181
1. Odnawialne źródła energii cieplnej / 181
1.1. Kolektory słoneczne / 182
1.1.1. Układy solarne w polskich warunkach klimatycznych / 182
1.1.2. Typy kolektorów słonecznych / 187
1.1.3. Dobór urządzeń / 192
1.1.4. Układy solarne / 193
1.2. Pompy ciepła / 195
1.2.1. Zasada działania / 195
1.2.2. Budowa dolnych źródeł / 200
1.2.3. Skład zestawu / 200
1.2.4. Sterowanie pracą / 201
1.2.5. Współpraca pompy ciepła z kotłem c.o  / 202
1.3. Biomasa / 205
2. Klimatyzacja / 207
2.1. Wprowadzenie / 207
2.2. Zasada działania urządzeń / 208
2.3. Klimatyzatory indywidualne - stałe i przenośne / 211
2.4. Układy klimatyzacyjne typu multisplit / 215
2.5. Klimakonwektory / 216
2.6. Współdziałanie z pompą ciepła / 217
2.7. Dobór urządzeń / 217
2.8. Osuszanie powietrza / 218
3. Ogrzewanie elektryczne / 220
3.1. Wprowadzenie / 220
3.2. Ogrzewanie pomieszczeń / 221
3.2.1. Systemy ogrzewania / 221
3.2.2. Ogrzewanie elektryczne na tle innych źródeł energii / 224
3.2.3.    Ogrzewanie bezpośrednie / 230
3.2.3.1. Ogrzewanie konwekcyjne / 230
3.2.4.    Ogrzewanie akumulacyjne / 237
3.2.4.1. Akumulacja ciepła i jego oddawanie / 237
3.2.4.2. Akumulacyjne grzejniki wolno stojące / 237
3.2.4.3. Akumulacyjne ogrzewanie powierzchniowe / 240
3.3. Ogrzewanie rynien i dachów oraz otoczenia budynków / 243
3.3.1. Rynny i dachy / 243
3.3.2. Otoczenie budynków, schody i rampy / 245
3.4. Utrzymanie temperatury wody / 247
3.5. Specjalne zastosowanie ogrzewania elektrycznego w obiektach rolniczych / 247
3.6. Przygotowanie ciepłej wody do celów użytkowych / 251
4. Instalacje teletechniczne i multimedialne / 257
4.1. Instalacja telefoniczna / 257
4.2. Instalacja komputerowa / 258
4.3. Instalacja antenowa / 260
5. Kontrola dostępu, ochrona przed włamaniem i pożarem / 262
5.1. Wprowadzenie / 262
5.2. Zagrożenia i środki ochrony / 263
5.3. Ochrona przed włamaniem / 264
5.3.1. Ochrona peryferyjna / 264
5.3.2. Ochrona bezpośrednia / 265
5.3.2.1. Klasy systemów ochronnych / 265
5.3.2.2. Monitoring i transmisja informacji / 267
5.3.2.3. Wybór systemu ochrony / 267
5.3.2.4. Układanie instalacji sygnalizacyjnej / 268
5.3.2.5. Ochrona otoczenia budynku / 268
5.3.2.6. Systemy bezprzewodowe / 268
5.3.2.7. Wybór firmy ochroniarskiej oraz wstępne decyzje inwestora / 268
5.3.2.8. Istotne szczegóły / 269
5.3.3. Elementy systemów ochronnych / 272
5.3.3.1. Domofony i wideodomofony / 272
5.3.3.2. Kamery wideo / 274
5.3.3.3. Czujki ruchu / 275
5.3.3.4. Czujki stłuczenia szkła / 278
5.3.3.5. Magnetyczne czujniki kontaktronowe / 279
5.3.3.6. Czujki zalania cieczą / 279
5.3.3.7. Czujniki obecności czadu / 280
5.3.3.8. Czujniki wycieku palnych gazów / 281
5.4. Ochrona przed pożarem / 281
5.4.1. Informacje wstępne / 281
5.4.2. Czujki pożarowe / 282
5.4.3. Systemy ochrony pożarowej / 283
5.4.4. Centralki alarmowe / 284
5.4.5. Transmisja sygnałów / 286
5.4.6. Zasilanie centralki pożarowej / 287
5.5. Zintegrowane systemy ochrony / 287
5.6. Od decyzji, przez projekt, do efektu / 287
5.7. Uproszczona ochrona niewielkich obiektów / 289
5.8. Czujki autonomiczne / 289
5.9. Systemy bezprzewodowe / 291
6. Iluminacja domu i ogrodu / 292
6.1. Wprowadzenie / 292
6.2. Przykłady iluminacji / 293
6.3. Warunki bezpieczeństwa / 298

Rozdział III. WARUNKI BEZPIECZNEGO UŻYTKOWANIA INSTALACJI I URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH / 301
1. Zagrożenia wynikające z użytkowania energii elektrycznej / 301
1.1. Zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym / 301
1.2. Zagrożenie pożarowe / 303
2. Wpływ prądu elektrycznego na organizm ludzki i zwierzęcy / 305
3. Zasady bezpiecznego postępowania przy użytkowaniu urządzeń i instalacji elektrycznych / 311
4. Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym / 313
4.1. Uregulowania normatywne / 313
4.2. Środki ochrony / 315
4.2.1. Izolacja części czynnych jako środek ochrony podstawowej / 316
4.2.2. Ochronne wyłączniki różnicowoprądowe / 317
4.2.3. Jednoczesna ochrona podstawowa i ochrona przy uszkodzeniu / 318
4.2.4. Środki ochrony w pomieszczeniach o zwiększonym zagrożeniu porażeniem prądem elektrycznym / 318
4.2.4.1. Pomieszczenia wyposażone w wannę lub prysznic [N18] / 318
4.2.4.2. Baseny pływackie, brodziki, fontanny i kaskady wodne / 323
4.2.4.3. Pomieszczenia wyposażone w ogrzewacze do sauny / 325
4.2.4.4. Budynki rolnicze / 328
5. Klasy ochronności urządzeń elektrycznych / 329
6. Przewody i uziomy ochronne / 331
7. Funkcje ochronnych wyłączników różnicowoprądowych / 334

Rozdział IV. POŻARY WYWOŁYWANE PRZEZ NIESPRAWNE INSTALACJE LUB URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE / 337
1. Zapobieganie pożarom / 337
2. Środki i czynności gaśnicze / 338

Rozdział V. RATOWANIE OSÓB PORAŻONYCH PRĄDEM ELEKTRYCZNYM / 339
1. Odłączenie od źródła napięcia / 339
2. Wezwanie pomocy medycznej / 340

Rozdział VI. NIEDOCENIANE ZAGROŻENIA / 341
1. Pola magnetyczne we wnętrzach i w otoczeniu budynku / 341
1.1. Wprowadzenie / 341
1.2. Źródła pól elektromagnetycznych (PEM) / 345
1.3. Przepisy / 348
1.4. Skala zagrożeń i ochrona przed działaniem PEM we wnętrzach / 350
1.5. Pola PEM na otwartych terenach / 356
2. Elektryczność statyczna / 361
2.1. Powstawanie zjawiska / 361
2.2. Działanie ładunków elektrostatycznych / 365
2.3. Środki ochrony / 367

Rozdział VII. DEKALOG INWESTORA/UŻYTKOWNIKA / 371
1. Odpowiedzialność prawna właściciela lub użytkownika obiektu / 371
2. Kontakty z dostawcą energii elektrycznej / 377
3. Nowa budowa lub remont i modernizacja / 379
4. Dokumentacja projektowa / 382
5. Wybór wykonawcy robót elektrycznych / 384
6. Nadzór nad realizacją robót elektrycznych / 385
7. Dokumentacja powykonawcza i książka obiektu budowlanego / 386
8. Sprawdzanie końcowe i odbiór instalacji elektrycznych / 388
9. Zasady eksploatacji instalacji elektrycznych / 390
10. Zasady odbioru i eksploatacji urządzeń piorunochronnych / 393

Załącznik nr 1 - Wzór książki obiektu budowlanego [wg (P14)] / 395
Załącznik nr 2 - Wzór metryki urządzenia piorunochronnego / 402
Załącznik nr 3 - Wzór paszportu urządzeń oświetleniowych / 403
Załącznik nr 4 - Wykaz wybranych przepisów, norm i materiałów źródłowych / 405
Wykaz tablic / 411
Wykaz rysunków i zdjęć / 415
Skorowidz rzeczowy / 425