Przewodnik Galwanotechnika Zeszyt 1 Chromowanie

Opis wydania

Niniejsza publikacja rozpoczyna serię wydawniczą poświęconą pasjonującej dziedzinie, jaką jest galwanotechnika. Zeszyt 1 obejmuje zagadnienia związane z procesem chromowania technicznego i dekoracyjnego. Nie przez przypadek to właśnie chrom otwiera serię. Wiele się aktualnie o nim mówi, jeszcze więcej pisze. Z jednej strony jego stosowanie jest poddawane silnym ograniczeniom, a być może zostanie zakazane w niedalekiej przyszłości (Cr+6). Z drugiej strony – w pokryciach dekoracyjnych (Cr+3) – chromowanie jest procesem najszybciej rozwijanym, właśnie w wyniku wspomnianych ograniczeń.

Ten zeszyt i kolejne, w których omówione zostaną pozostałe procesy galwaniczne, m.in. miedziowanie, niklowanie, cynkowanie, można uznać i za kontynuację, i za rozszerzenie znanego „Poradnika Galwanotechnika”, którego pierwsze wydanie miało miejsce w 1973 roku. Ta jednoczesność wynika z tego, że seria – kierowana do osób już posiadających doświadczenie i wiedzę w zakresie galwanotechniki – będzie nie tylko kontynuacją historii rozpoczętej wiele lat temu, ale również źródłem informacji o najnowszych osiągnięciach branżowych.

Autorem „Chromowania” jest, dobrze znany i ceniony w Polsce, wieloletni praktyk i specjalista w dziedzinie nakładania warstw chromu. W tym zeszycie dzieli się z czytelnikami wiedzą i doświadczeniem, daje cenne wskazówki i zalecenia. Na uwagę zasługuje jego praca naukowa, ukierunkowana na poszukiwanie wartościowych, ale trudno dostępnych treści i rozwiązań technologicznych. Terminologia stosowana w przewodniku jest niekiedy w sposób zamierzony mniej naukowa, za to częściej stosowana w galwanizerniach.

Spis treści

Chromowanie techniczne / 9
Wstęp / 9
Zalecane środki ochrony osobistej galwanizera / 11
Własności technicznej powłoki chromowej / 17
Przygotowanie powierzchni detali do chromowania / 20
Trawienie anodowe / 20
Chromowanie / 23
Składniki kąpieli do chromowania / 24
Wanna do chromowania / 26
Sporządzanie i uzupełnianie kąpieli / 31
Parametry procesu chromowania / 33
Odporność korozyjna powłoki chromu technicznego / 35
Zdejmowanie powłok chromowych / 37
Chromowanie powłoki chromowej / 37
Chromowanie na kolor czarny / 45
Chromowanie drobnicy / 46
Wpływ zanieczyszczeń kąpieli na proces chromowania. Oczyszczanie kąpieli / 47
Rozwiązywanie problemów (ang. troubleshooting) / 51
Chromowanie dekoracyjne Cr6+ / 57
Wstęp / 57
Wyposażenie wanny do chromowania / 59
Zawieszki/Wieszaki / 60
Parametry pracy kąpieli / 62
Sporządzanie i uzupełnianie kąpieli / 63
Zanieczyszczenia w kąpieli do chromowania dekoracyjnego / 66
Naprawa braków / 67
Płukanie i neutralizacja po chromowaniu / 67
Rozwiązywanie problemów (ang. troubleshooting) / 68
Chromowanie dekoracyjne z kąpieli Cr3+ / 71
Wstęp / 71
Skład kąpieli dekoracyjnej Cr3+ / 72
Wanna do chromowania dekoracyjnego Cr3+ / 73
Sporządzanie kąpieli / 74
Dozowanie i konserwacja kąpieli / 76
Najczęściej stosowane parametry pracy / 77
Anody / 78
Wieszaki / 79
Porównanie procesu dekoracyjnego Cr3+ z procesem Cr6+ / 79
Własności powłoki otrzymanej z procesu dekoracyjnego Cr3+ / 82
Rozwiązywanie problemów (ang. troubleshooting) / 84
Pasywacja / 88
Oczyszczanie ścieków / 89
REACH – funkcjonowanie rynku substancji chemicznych na terenie UE / 89
REACH w galwanotechnice / 92
Związki Cr(VI) zaklasyfikowane jako SVHC – działania zgodne
z rozporządzeniem REACH / 95
Bibliografia / 99
Biogramy / 101

Opis z tyłu okładki

Zeszytem „Chromowanie” z ogromną przyjemnością inaugurujemy serię „Przewodnik Galwanotechnika” poświęconą zagadnieniom z galwanotechniki i kierowaną do wszystkich, którzy interesują się tą branżą i chcą rozwijać swoją wiedzę – zarówno teoretykom, jak i praktykom, posiadającym już pewne doświadczenie w chromowaniu. Tym, którzy stawiają pierwsze kroki w tej dziedzinie, już dziś polecamy książkowe wydanie Przewodnika Galwanotechnika, którego wznowienie planujemy.

Niniejszy zeszyt dotyczy procesów chromowania dekoracyjnego, opartych na chromie trój- i sześciowartościowym oraz chromowania technicznego. Znajdą w nim Państwo m.in.:− opisy składów i parametrów eksploatacyjnych elektrolitów
− wyjaśnienie ich wpływu na przebieg procesów i uzyskiwane rezultaty krycia
− identyfikację najczęściej występujących wad powłoki
− wskazówki dotyczące działań naprawczych, korekt i metod optymalizacji procesowych
− obowiązki podmiotów wynikające z aktualnych rozporządzeń REACH
− harmonogram działań ECHA w sprawie przyszłych ograniczeń stosowania związków Cr(VI)

Wierzę, że „Przewodnik Galwanotechnika” zyska Państwa uznanie, a przede wszystkich pozwoli uzupełnić i wzbogacić wiedzę zawodową i będzie stanowił pomocne narzędzie w prowadzeniu technologii chromowania w Państwa galwanizerniach.

Biogramy autorów

Dr hab. inż. Juliusz Winiarski, prof. PWr

Absolwent Politechniki Wrocławskiej, kierunku inżynieria materiałowa. Rozprawę doktorską, dotyczącą otrzymywania bezchromowych powłok konwersyjnych na cynku i jego stopach, obronił w 2012 roku.

Obecnie jest kierownikiem Zespołu Technologii Powierzchni w Katedrze Zaawansowanych Technologii Materiałowych w Politechnice Wrocławskiej. Kształci dyplomantów oraz doktorantów w zakresie otrzymywania powłok galwanicznych, anodowania, elektropolerowania, otrzymywania materiałów aktywnych elektrokatalitycznie, badań powłok oraz korozji materiałów konstrukcyjnych.

W latach 2020–2025 był promotorem dwóch doktoratów wdrożeniowych, poświęconych procesom wytwarzania powłok konwersyjnych na stopach odlewniczych glinu oraz na powłokach cynkowych i cynkowych stopowych.

Współpracuje z wieloma firmami w zakresie problemów związanych z korozją, badań uszkodzeń
korozyjnych, ich przyczyn i następstw, badań właściwości i wad powłok galwanicznych.

Dr Zofia Buczko

Absolwentka Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz doktor nauk technicznych. Była wieloletnimpracownikiem badawczym Instytutu Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie, a obecnie kontynuuje działalność zawodową w Sieci Badawczej Łukasiewicz – w Warszawskim Instytucie Technologicznym. Specjalizuje się w elektroosadzaniu powłok metalowych, kompozytowych i wytwarzaniu warstw tlenkowych na podłożach aluminiowych, tworząc różne
powierzchnie funkcjonalne. Opracowała również nowotarską metodę modelowania procesów wodnych w liniach galwanicznych, w kierunku optymalizacji zużycia wody w płuczących układach wielostopniowych i redukcji zanieczyszczeń w ściekach pogalwanicznych.

Jest autorką wielu publikacji. Od momentu wprowadzenia rozporządzenia REACH dotyczącego rynku chemikaliów UE, w swoich wystąpieniach konferencyjnych oraz artykułach stara się przekazywać środowisku przemysłowemu ważne informacje z zakresu tej legislacji.

Społecznie działa w Polskim Towarzystwie Galwanotechnicznym: pełniła funkcję Sekretarza Generalnego przez dwie kadencje, a obecnie jest członkinią Komitetu Wykonawczego. Jest również Przewodniczącą Rady Programowej wydawanego społecznie przez PTG „Biuletynu Galwanotechnika”.

Mgr inż. Krystyna Hanusek

Absolwentka Politechniki Śląskiej, Wydziału Technologii i Inżynierii Chemicznej, specjalności elektrochemia i elektrotermia.

Od 1971 roku pracuje w Fabryce Amortyzatorów „Polmo” w Krośnie, na stanowisku kierowniczki Działu Obróbki Powierzchniowej w Służbie Technologicznej.

W 1977 roku uzyskała specjalizację zawodową inżyniera pierwszego stopnia za osiągnięcia w zakresie opracowania technologii i wdrażania postępowych procesów technologicznych, nadawaną przez ministra przemysłu maszynowego.

Od 1995 roku pracowała na stanowisku kierowniczki Wydziału Galwanizerni. Pracę na tym stanowisku kontynuowała w firmie DELPHI Polska w Krośnie, tj. po zmianie właścicielskiej, do 2002 roku. W latach 2003-2009 pełniła w tej firmie funkcję liderki projektu w Dziale
Inżynierii. W latach 2010–2018 pracowała na stanowisku inżyniera ds. procesu produkcyjnego w Centrum Technicznym firmy BWI GROUP (Beijing West Industry) w Krakowie.

Swoje bogate doświadczenie w zakresie chromowania twardego zdobyła w ciągu 48 lat pracy zawodowej, której praktycznie całość wiązała się z tym procesem.

Mgr inż. Krzysztof Jóźwiak

Absolwent Politechniki Łódzkiej, Międzynarodowego Wydziału Inżynierii, kierunku biznes i technologia oraz Wydziału Organizacji i Zarządzania, kierunku zarządzanie i marketing. Jako laureat stypendium naukowego ukończył studia semestralne na Duńskim Uniwersytecie Technicznym (Danmarks Tekniske Universitet). Pracę w przemyśle obróbki powierzchniowej rozpoczął w 2000 roku.

Założyciel i Prezes Zarządu firmy Galvano-Partners Sp. z o.o. Sp. k. Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Galwanotechniczego i delegat do Europejskiego Komitetu do Spraw Obróbki Powierzchni (CETS). Poprzez aktywne wsparcie instytutów naukowych i stowarzyszeń (Sieci Łukasiewicz, Polskiego Towarzystwa Cynkowniczego, Polskiego Stowarzyszenia Korozyjnego) oraz organizowanie szkoleń dla biznesu od lat działa na rzecz rozwoju galwanotechniki
w Polsce.

Mgr inż. Mateusz Kołodziej

Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej. Od ponad dekady aktywnie działa w branży chemicznej, specjalizując się w technologiach galwanicznych i ochronnych powłokach metalicznych.

Od 2017 roku pracuje w firmie Galvano-Partners Sp. z o. o. Sp. k., w której zajmuje się opracowywaniem i wdrażaniem nowoczesnych technologii chemicznych na rynek polski oraz europejski. Wśród osiągnięć zawodowych ma m.in. rozwój technologii pasywacji chromowych oraz technologii cynkowania, a także wdrożenie procesów chromowania oparte na związkach chromu sześciowartościowego i trójwartościowego w kilku wiodących zakładach galwanizacyjnych w Polsce.

Od 2022 roku pełni funkcję dyrektora Działu Technologicznego i kierownika Centrum Badawczo-Rozwojowego we wspomnianym przedsiębiorstwie, gdzie kieruje pracami nad innowacyjnymi rozwiązaniami dla przemysłu galwanotechnicznego, w tym powłokami opartymi na związkach chromu, odpowiadających potrzebom współczesnego rynku, m.in. w branży lotniczej i motoryzacyjnej.

Mgr inż. Piotr Łobodziec

Absolwent Wydziału Inżynierii Chemicznej Politechniki Warszawskiej. Uczestnik licznych kursów i szkoleń z zakresu galwanotechniki, w tym kursu „Nowoczesne technologie galwaniczne” organizowanego w 1983 roku przez Instytut Mechaniki Precyzyjnej (obecnie Sieć Badawcza Łukasiewicz – Warszawski Instytut Technologiczny).

W latach 80. i 90. zdobywał doświadczenie jako mistrz i kierownik w wielu galwanizerniach oraz lakierniach na terenie Polski. Od 1998 roku związany z firmą Atotech Poland, zapewniając wsparcie technologiczne galwanizerni, w tym chromowni, na terenie całego kraju. Jego działalność obejmowała również współpracę międzynarodową – miał okazję doświadczyć procesów nakładania powłok chromu technicznego w branży motoryzacyjnej i lotniczej w takich krajach jak Hiszpania, Belgia, Holandia, Niemcy, Czechy i Szwecja.

Współpracując z producentami linii galwanicznych, projektował, nadzorował budowę oraz uruchamiał nowoczesne automaty i stanowiska do chromowania w galwanizerniach. Obecnie jako emeryt, pełni rolę konsultanta w zakresie projektowania i prowadzenia procesów galwanicznych, wspierając rozwój branży swoją wiedzą oraz wieloletnim doświadczeniem.

Informacje o bezpieczeństwie produktu Informacje o producencie