Teoria i praktyka planowania przestrzennego. Urbanistyka Europy

Teoria i praktyka planowania przestrzennego. Urbanistyka Europy

rok wydania: 2016
ilość stron: 568
ISBN: 978-83-7814-527-1
format: 21,0x27,0 cm  
 
Opis
Podręcznik akademicki zawiera kompendium wiedzy z zakresu urbanistyki, planowania przestrzennego i gospodarki przestrzennej. Przedstawiono w nim teoretyczne podstawy planowania przestrzennego wsparte licznymi przykładami z praktyki planistycznej, pochodzącymi z krajów Europy Zachodniej i Północnej oraz Polski, a także realizacjami urbanistycznymi. Prezentowane przykłady omawiane są na tle procesów typowych dla kształtowania się systemów osadniczych w Europie oraz struktur przestrzennych miast. Podręcznik jest bogato ilustrowany. Zamieszczone fotografie ukazują formy zabudowy oraz charakterystyczne zachowania w środowisku zurbanizowanym.

Spis treści
Wstęp / 13
Gospodarowanie przestrzenią / 13
Urbanistyka  / 13
Zakres pojęcia gospodarka przestrzenna / 14
Urbanista / 15
Charakter podręcznika  /17
Rozdział 1. Środowisko zamieszkania / 19
1. Środowisko / 19
Środowisko ― ujęcie systemowe / 19
Środowisko człowieka  / 21
Środowisko zbudowane – środowisko zamieszkania / 22
Świadomość egzystencjalna człowieka / 24
Ochrona środowiska / 25
Środowisko dobrem publicznym / 26
2. Miejsca w środowisku zamieszkania / 26
Istota miejsca / 26
Organizacja miejsc w przestrzeni / 27
Tożsamość miejsc / 29
Dom / 31
Miejsce pracy / 32
Świątynia / 34
Cmentarz / 35
3. Kształtowanie i wykorzystywanieprzestrzeni / 38
Wymiar przestrzeni / 38
Znaczenie słowa przestrzeń / 40
Doświadczanie przestrzeni / 40
Odwzorowanie planimetryczne przestrzeni / 41
Odwzorowanie perspektywiczne przestrzeni / 43
Odwzorowanie czasoprzestrzenne / 44
Odwzorowanie intencjonalne przestrzeni / 44
Rozdział 2. Miasto i jego struktura przestrzenna / 47
1. Miasta europejskie / 47
Specyfika miasta europejskiego / 47
Geneza europejskiego miasta ery przedindustrialnej / 49
Industrializacja w rozwoju miast / 50
Tożsamość miast europejskich / 51
Komunikacja w miastach / 52
Osiedla mieszkaniowe / 53
Miasta małe i średniej wielkości / 56
Metropolie europejskie / 58
2. Definicja miasta i jego struktury przestrzennej / 60
Miasto jako organizm żywy / 60
Miasto jako jednostka osadnicza / 62
Prawna struktura miasta / 64
Funkcjonalna struktura miasta / 65
Odczytywanie w przestrzeni miasta struktur społecznych / 68
Fizjonomia miasta / 73
3. Struktura przestrzenna Helsinek / 80
Historia miasta / 80
Administracyjne znaczenie Helsinek / 81
Centrum i śródmieście Helsinek  / 82
Strefa pozaśródmiejska / 84
Struktura społeczna w przestrzennym zagospodarowaniu Helsinek / 85
Struktura fizjonomiczna Helsinek / 87
Rozdział 3. Rozwój struktur osadniczych / 91
1. Urbanizacja / 91
Proces urbanizacji / 91
Cechy i różnorodność urbanizacji / 95
2. Suburbanizacja / 97
Cechy procesu suburbanizacji / 97
Przyczyny suburbanizacji / 99
Suburbanizacja w Stanach Zjednoczonych / 100
Suburbanizacja w Europie / 101
Suburbanizacja w Polsce / 104
3. Dezurbanizacja / 106
Różne ujęcie procesu dezurbanizacji / 106
Dezurbanizacja form zagospodarowania i kierunki jej rozwoju / 107
Negatywne skutki dezurbanizacji zagospodarowania / 112
Rozdział 4. Rozwój w środowisku zamieszkania i prawa rozwoju / 115
1. Właściwości rozwoju struktur przestrzennych / 115
Rozwój / 115
Rozwój struktur wielokrotnie złożonych / 116
Cechy i organizacja struktur przestrzennych / 117
Ład w przestrzeni / 117
Rozwój struktur przestrzennych / 118
2. Rozwój ilościowy i jakościowy / 119
Rozwój ilościowy / 119
Rozwój jakościowy / 119
3. Rozwój spontaniczny i kreowany / 120
Współzależność rozwoju spontanicznego i kreowanego / 120
Pytania i kryteria istotne w rozwoju struktur budowlanych / 122
4. Rozwój zrównoważony / 124
Motywy i kierunki rozwoju zrównoważonego / 124
Kierunek zrównoważonego rozwoju w Polsce / 126
Program trwałego i harmonijnego rozwoju – przykład miasta Malmö / 129
5. Naturalne prawa rządzące rozwojem / 139
Prawo otwartości systemu / 139
Prawo koncentracji / 143
Prawo nierównomierności rozwoju podsystemów / 148
Prawo minimalizacji wysiłku / 151
Prawo sukcesji / 153
Prawo dyfuzji zagospodarowania / 155
Inne prawa rozwoju / 157
Rozdział 5. Polityka przestrzenna w rozwoju zagospodarowania środowiska zamieszkania / 159
1. Zakres i instrumenty polityki przestrzennej / 159
Istotne cechy polityki / 159
Tworzenie prawa miejscowego / 159
Inwestycje komunalne / 160
Gospodarka nieruchomościami / 160
Lokalne podatki i opłaty / 161
Marketing urbanistyczny / 161
Okresowe oceny stanu zagospodarowania / 162
2. Definicja polityki przestrzennej / 162
3. Cechy polityki przestrzennej realizowanej w Polsce / 164
Założenia systemowe polityki przestrzennej / 164
Dalekowzroczność polityki przestrzennej / 166
4. Strategia rozwoju gminy / 167
Pytania stawiane w strategii rozwoju / 167
Zakres celów w strategii rozwoju / 167
Wyzwania strategiczne / 168
5. Berlin ― przykład polityki przestrzennej w dziejach miast / 170
Polityka przestrzenna nazistowskich Niemiec w Berlinie / 170
Polityka przestrzenna Berlina po zakończeniu wojny / 172
Polityka przestrzenna w podzielonym Berlinie / 173
Polityka przestrzenna w połączonum Berlina / 175
Rozdział 6. Planowanie przestrzenne / 179
1. Planowanie jako działanie kreowane / 179
Cechy i zakres planowania / 179
Planowanie instytucjonalne / 180
Wizja i cele w planowaniu / 181
2. Planowanie struktur fizycznych / 181
Zakres planowania przestrzennego / 181
Planowanie antycypacyjne ― wizjonerskie / 183
Planowanie śledzące regulująco-konserwujące / 184
Planowanie śledząco-operacyjne / 184
Planowanie jako proces ciągły / 185
Planowanie antycypacyjne wskazujące kierunki rozwoju przestrzennego regionu metropolitalnego Helsinek / 185
Powiązania transgraniczne w rozwoju miast w Regionie Øresund / 200
3. Przesłanki teoretyczne kształtowania skutecznych systemów planowania / 208
Teoretyczne zasady skutecznego planowania / 208
Sterowanie rozwojem przestrzennym / 209
4. Typy aktów planowania / 211
Akty planowania przestrzennego / 211
Rodzaje aktów planowania przestrzennego / 211
5. Planowanie przestrzenne w krajach Europy Zachodniej / 214
Podstawy zachodnioeuropejskiego planowania przestrzennego / 214
Zakres ustaleń wiążących w planach zagospodarowania przestrzennego / 215
Prawodawstwo planistyczne / 216
Planowanie wspomagające / 217
6. System planowania przestrzennego w Polsce / 217
Ustawowe podstawy planowania przestrzennego w Polsce / 217
Poziomy planowania przestrzennego i związane z nimi akty planistyczne / 218
Fazy przygotowania projektu planu miejscowego / 222
Zawartość dokumentu planu i procedura sporządzania planu miejscowego / 222
7. Planistyczny proces w powstawaniu miasta Espoo / 223
Historia kształtowania się miasta Espoo  / 223
Planowanie przestrzenne na terytorium Espoo / 226
Rozdział 7. Praca w środowisku zamieszkania / 235
1. Kierunki zmian w strukturze pracy / 235
Antropocentryczne i ekologiczne postrzeganie pracy / 235
Sektory gospodarcze / 236
Działy gospodarcze / 238
Europejska Klasyfikacja Działalności (EKD) / 238
2. Rynek pracy /238
Przestrzenne konsekwencje zmian w strukturze wykonywanej pracy / 238
Koncepcje przyszłościowe wykonywanej pracy / 240
3. Produkcja i jej przestrzenne uwarunkowania / 242
Przestrzenna organizacja produkcji / 242
Teoria Christallera / 243
Pasmowo-węzłowy region ekonomiczny Löscha / 244
Użyteczność teorii ekonomicznych w planowaniu przestrzennym / 244
Znaczenie transportu w przestrzeni pracy / 245
Przemysł w mieście  / 249
Tereny poprzemysłowe / 252
4. Przekształcenie gospodarczego profilu miasta oraz aglomeracji Manchesteru i Bilbao / 260
Kierunkowy program przekształceń miasta oraz aglomeracji Manchesteru / 260
Efekty realizacyjne w mieście oraz aglomeracji Manchesteru / 262
Przekształcenie gospodarczego profilu miasta oraz aglomeracji Bilbao / 267
5. Usługi i ich przestrzenne uwarunkowania / 271
Definicja usług / 271
Usługi dla ludnoci / 275
Usługi socjalne i komercyjne / 276
Usługi w miejscu zamieszkania / 278
Usługi handlu, gastronomii i rzemiosła / 281
Centrum Tapioli w mieście Espoo / 287
Usługi turystyki / 292
Rozdział 8. Odnowa miast  / 295
1. Odnowa miast w świetle zrównoważonego rozwoju / 295
Nowe wyzwania i problemy rozwojowe / 295
Wyjaśnienie pojęcia „odnowa miasta” / 296
Nowe wyzwania rozwojowe / 297
Odnowa miast jako czynnik reurbanizacji / 298
Innowacyjny program odnowy Barcelony / 301
2. Przestrzeń dobrem ograniczonym / 309
Wymóg oszczędnego gospodarowania przestrzenią / 309
Idea miasta spójnego / 309
Lizbona ― działania na rzecz budowy miasta spójnego / 310
Przekształcanie zagospodarowania Monachium w budowie miasta zwartego / 318
Założenia i korzyści wynikające z kreacji miasta zwartego / 325
3. Zasoby budowlane w procesie odnowy / 326
4. Rewitalizacja obszarów zdegradowanych / 329
Cechy rewitalizacji / 329
Warunki dofinansowania programu rewitalizacji / 335
Ocena działań rewitalizacyjnych / 336
5. Modernizacja osiedli mieszkaniowych / 336
Problemy modernizacji osiedli mieszkaniowych / 336
Przykładowe realizacje modernizacji osiedli mieszkaniowych / 340
Modernizacja osiedli mieszkaniowych w Polsce / 344
Rozdział 9. Problemy planistyczne przebudowy śródmieść / 349
1. Śródmieście jako forma urbanistyczna  / 349
Geneza powstawania śródmieść / 349
Geneza śródmiejskiej formy urbanistycznej / 350
Centrum miasta a jego śródmieście / 353
Przekształcenia śródmieść w mieście podzielonym na strefy funkcjonalne / 356
Konflikty występujące na obszarze śródmieścia / 360
Delimitacja obszaru śródmieścia / 361
Delimitacja śródmieścia Brukseli / 364
2. Planistyczne możliwości przebudowy śródmieść / 368
Teoretyczne podstawy i zasady przekształcania śródmieść / 368
Etapowanie procesu przebudowy śródmieścia / 370
Przebudowa układu transportowego w śródmieściu / 373
Przywrócenie walorów śródmiejskich Drezna / 376
Hamburg – Hafen City – plan poszerzenia obszaru śródmiejskiego / 383
Stuttgart – program transportowy w rozwoju miasta i śródmiecia / 395
3. Zabytki urbanistyki / 401
Pojęcie zabytku urbanistyki / 401
Ochrona dziedzictwa kulturowego / 402
4. Sanacja i modernizacja małych i średniej wielkości miast w Niemczech / 413
Małe i średnie miasta jako problem urbanistyczny / 413
Zabytek urbanistyki w programach modernizacji małych i średnich miast / 415
Rewitalizacja zachowawcza / 419
Rewitalizacja miast małych i średnich w nowych landach / 422
Rozdział 10. Przestrzenie publiczne w mieście / 427
1. Przestrzenie publiczne w systemie infrastruktury miejskiej / 427
Przestrzenie wspólnie użytkowane / 427
Przestrzeń społeczna i publiczna / 428
Strefa publiczna w mieście / 428
2. Przestrzenie publiczne o walorach kulturowych / 431
Kulturowe interakcje użytkowników w przestrzeniach publicznych / 431
Warunki powstawania przestrzeni kulturowych / 432
Ciągłość kulturowych przestrzeni publicznych / 436
Zachowania społeczne i estetyka przestrzeni kulturowych / 438
3. Przestrzenie publiczne w Paryżu i w nowych miastach pod Paryżem / 444
Geneza paryskich przestrzeni publicznych / 444
Przestrzenie publiczne w nowych miastach pod Paryżem / 453
Przekształcenia w przestrzeniach publicznych historycznego Paryża / 463
4. Zieleń w systemie przestrzeni publicznych i jako tworzywo w procesie odnowy środowiska zurbanizowanego / 476
Ogród jako przestrzeń publiczna / 476
Tereny aktywne biologicznie / 480
Rola użytkowa zieleni miejskiej / 482
Walencja ― Ogrody Turii / 483
Międzynarodowa Wystawa Budownictwa IBA ― Emscher Park w Zagłębiu Ruhry / 490
5. Detal urbanistyczny w planowaniu przestrzennym / 495
Wyjaśnienie pojęcia / 495
Formy detalu urbanistycznego / 495
Oslo ― detal urbanistyczny w przestrzeniach publicznych otwartych ku wodzie / 500
6. Infrastruktura techniczna w przestrzeniach publicznych / 505
Ogólna charakterystyka infrastruktury technicznej / 505
Organizacja przestrzenna infrastruktury technicznej / 507
System infrastruktury komunikacyjnej / 509
System infrastruktury sanitarnej / 519
System infrastruktury energetycznej / 520
Rozdział 11. Zagadnienie mieszkalnictwa w planowaniu przestrzennym / 523
1. Wybrane problemy polityki mieszkaniowej / 523
Wyzwania i tezy dla polityki mieszkaniowej / 523
Cele polityki mieszkaniowej / 524
Polityka mieszkaniowa Wiednia / 526
Polityka mieszkaniowa w Szwecji / 529
Ekonomiczne przesłanki polityki mieszkaniowej / 532
Kalkulacja koszu usługi mieszkaniowej / 533
Sytuacja mieszkaniowa w Polsce / 534
Standaryzacja i normalizacja / 536
2. Współczesne wyzwania projektowania zespołów mieszkaniowych / 537
Preferencje mieszkaniowe ludności w wysoko rozwiniętych krajach Unii Europejskiej / 537
Możliwości planistycznego wpływania na układy zabudowy mieszkaniowej / 539
Kierunki kształtowania form zabudowy mieszkaniowej w rozwiniętych krajach Europy / 540
Trendy i kierunki rozwiązywania problemu mieszkaniowego / 558
Praktyka i teoria w planowaniu przestrzennym / 561
Ważniejsze pozycje bibliograficzne w języku polskim dotyczące planowania przestrzennego i urbanistyki / 567

Informacje o bezpieczeństwie produktu Informacje o producencie