Montaże kabli elektrycznych na estakadach, w rowach kablowych oraz przestrzeniach zagrożonych wybuchem

Spis treści

Wstęp / 5

Podstawowe informacje o kablach / 9
Ustawy, rozporządzenia i normy / 9
Wymagania inwestorów / 13
Wybrane zagadnienia / 17
Deklaracje właściwości użytkowych / 20
Europejski system dokumentowania właściwości użytkowych / 20
Krajowy system dokumentowania właściwości użytkowych / 22
CPR - reakcja na ogień kabli i przewodów / 23
Indeks tlenowy / 23
CPR - Construction Products Regulation / 24
Informacje katalogowe / 28
Wpływ budowy kabli na sposób ich układania / 30
Dobór zamienników kabli na budowie / 32

Transport i magazynowanie kabli / 35
Przyjęcie kabli do magazynu budowy / 35
Kontrola transportu kabli / 38
Rozładunek kabli na budowie / 42
Transport wewnętrzny do magazynu / 43
Magazynowanie kabli na terenie budowy / 46
Ogólne warunki magazynowania kabli / 46
Długoterminowe składowanie bębnów z kablami / 48

Czynności przygotowawcze do montażu / 51

Podstawowe definicje i uwarunkowania przy prowadzeniu robót kablowych / 57
Promień gięcia kabla / 57
Dopuszczalne temperatury układania kabli / 61
Dopuszczalne siły ciągnięcia kabla / 68
Współczynniki korygujące / 74
Zwiększanie przekroju obwodu przez równolegle montowane linie kablowe / 77
Diagnostyka uszkodzenia powłoki kablowej i czynności naprawcze / 80

Przygotowanie trasy kablowej / 85

Układanie kabli na estakadach / 91
Planowanie i przygotowanie do montażu kabli - trasy kablowe / 92
Montaż kabli wzdłuż wybudowanych tras kablowych / 98
Czynności wstępne i przygotowawcze / 99
Wciąganie kabli w trasy kablowe / 103
Mocowanie kabli i ich oznaczenie / 105

Układanie kabli w rowach kablowych / 109

Przygotowanie trasy kablowej / 109
Wykopy i montaż kabli w trasach / 111
Wykopy, montaże kabli w wykopie i wymagane odległości od linii kablowej / 111
Montaż bednarki w rowie kablowym / 118
Wymagania montażu kabli w rurach osłonowych1 / 24

Układanie kabli w strefach EX / 127
Informacje ogólne o strefach zagrożonych wybuchem / 127
Warunki umożliwiające powstanie wybuchu / 128
Środki eliminujące możliwość powstania wybuchu stosowane w praktyce / 131
Kwalifikacje personelu pracującego w strefach zagrożonych wybuchem / 134
Montaże tras kablowych / 135
Elementy skręcane / 136
Montaż kabli w strefach EX / 141
Wprowadzenie kabli i ich podłączenie do zacisków / 150
Wymagania instalacyjne - informacje ogólne / 150
Wpusty kablowe, obudowy / 150

Podsumowanie / 159

Wstęp

Zasady montażu kabli energetycznych przedstawiane w wytycznych producentów oraz normach powinny być przestrzegane przez Instalatorów. Producenci kabli posiadający ugruntowaną pozycję na rynku prowadzą szkolenia branżowe tematycznie związane ze swoją produkcją. Zazwyczaj posiadają doświadczone kadry znające swoje produkty. Szkolenia te są ogólnie dostępne.

Zasady, zasadami, ale jak w praktyce zawodowej elektryka wygląda proces montażu okablowania?

Duża rotacja kadr, wszechobecny napływ ratujących godzinowych pracowników (w większości niezwiązanych z elektryką), słaby bezpośredni nadzór na budowach oraz brak zapoznania się z wymaganiami producentów kabli, norm i rozporządzeń jest bezpośrednią przyczyną błędów wykonawczych podczas montażu kabli w trasach kablowych.

W Polce istnieje zakorzeniona tradycja, że każdy fachowiec wie, jak należy wszystko robić, więc standardowo nie czyta zbędnych instrukcji, norm czy rozporządzeń.
W zakresie czytania instrukcji sam niejednokrotnie się o tym przekonałem - już wiem, że meble z IKEA należy składać krok po kroku, czytając instrukcję, o Tę samą zasadę stosuję od wielu lat w innych dziedzinach życia.

Moim zdaniem w ramach programu kształcenia kadry inżynierskiej i kardy średniego szczebla zbyt mało czasu poświęca się na omawianie elementów praktycznych przydatnych w zawodzie elektryka.

Warunki uzyskiwania uprawnień eksploatacyjnych oraz dozoru dla grupy 1, tryb przeprowadzania egzaminów (poprzedzonych kilkugodzinnymi zajęciami ukierunkowanymi jedynie na omówienie zagadnień egzaminacyjnych) też nie gwarantuje weryfikacji wiedzy praktycznej w tym zakresie.

Uczestnicząc w szkoleniach prowadzonych przez przedstawicieli kablowni, również nie otrzymywałem wyczerpujących informacji. Część ogólnie dostępnych instrukcji składowania i montażu kabli zawiera wiele sprzecznych ze sobą informacji, na podstawie których można wysnuć błędne wnioski końcowe. Ogólne zapisy dotyczące montażu kabli w niskich temperaturach podające np. ilość możliwych do przepracowania 2 godzin po rozgrzaniu kabla nie wyjaśnia istoty zagadnienia.

Jak należy ten zapis traktować przy słonecznej pogodzie, jak przy zimnym wietrze ?
Co z długimi odcinkami kabla, których rozkładanie trwa zazwyczaj dłużej niż 2 godziny?
Jak układać kable w wysokich temperaturach?
Czy zarysowanie powłoki zewnętrznej kabla należy traktować jako jego uszkodzenie?
Jeżeli nie, to jakie przyjąć kryteria oceny?
Brak jest jednoznacznych odpowiedzi na te pytania w udostępnianych instrukcjach montażu.

W Polsce działają firmy, które specjalizują się w montażach skomplikowanych technicznie tras kablowych głównie występujących w zakładach przemysłowych i energetycznych. Posiadają one
wykształconą kadrę techniczną, sprzęt i setki dobrze wykonanych instalacji w swoim portfolio.

Jedną z takich firm jest firma Wiśniewski z Nidzicy, która poza działalnością instalacyjną, dodatkowo prowadzi Ośrodek Szkoleniowo Badawczy. W Ośrodku tym prowadzone są szkolenia dla instalatorów oraz egzaminy kwalifikacyjne. Prezentowane są nowatorskie metody montaży linii kablowych oraz organizowane są egzaminy uprawniające między innymi do prowadzenia prac pod napięciem.

Firma ta zajmuje się wdrażaniem nowych technologii montaży okablowania. Do takich należy zaliczyć między innymi układanie kabli metodą WATUCUB lub wykonanie prąc
serwisowych linii energetycznych z wykorzystaniem helikopterów. Firma posiada duży park maszynowy i wyszkolone ekipy pomiarowe.

Informacje przekazane poniżej są dedykowane dla początkujących elektryków oraz zapracowanej kadry nadzorczej na placach budów, która chce pogłębić swoją wiedzę
w zakresie obowiązujących zasad montażu okablowania na estakadach i rowach kablowych. Materiały te mogą być też przydatne służbom odpowiedzialnym w firmach za zakupy kabli
na dane inwestycje. Mam nadzieję, że informacje tu zawarte, będą przydatne również Inspektorom Nadzoru, pracownikom eksploatacji i działu inwestycji.

Omawiane tu zagadnienia nie obejmują wszystkich przypadków oraz nie mają na celu omówienia zasad prawidłowego doboru kabli dla wybranych typów odbiorników
(pozostawiam to projektantom). W niniejszej publikacji omówiono jedynie część zagadnień związanych z prawidłowym montażem kabli w typowych trasach kablowych
na estakadach i rowach kablowych. Zasady tu podane można i należy stosować również dla kabli montowanych w budynkach na drabinach i korytach kablowych.

Należy zawsze pamiętać że producent kabli może mieć odrębne wymagania niż te opisane poniżej. Pierwszym krokiem przed rozpoczęciem prac powinno być zapoznanie się z wytycznymi producenta i podanymi przez niego zasadami prowadzenia prac montażowych oraz składowania kabli.

Edward Wichrowski, ur. 1960, mgr inż. elektryk, automatyk, rzeczoznawca budowlany w specjalności instalacyjno-inżynieryjnej obejmującej kierowanie budową i robotami w zakresie instalacji elektrycznych. Ukończone studia stacjonarne Wydział Elektryczny, studia podyplomowe Wydział Mechatroniki Politechnika Warszawska. Ukończone studia podyplomowe - Inżynieria Pożarowa Budynków - Politechnika Poznańska. Uczestnik studiów dla kandydatów na rzeczoznawców do spraw pożarowych w Akademii Pożarniczej. Podczas swojej wieloletniej praktyki zawodowej uczestniczył w wielu kluczowych inwestycjach takich jak budowa: Zakładu Wodociągu Północnego w Wieliszewie, rozbudowie Terminalu LNG w Świnoujściu czy obecnie na terenie ORLEN w rozbudowie Petrochemii w Płocku. Propagator wdrażania nowych technologii. Pomysłodawca innowacyjnego samokontrolującego systemu parkingowego z automatyczną diagnostyką opłaconych miejsc parkingowych. Uczestnik budowy kilku budynków wysokościowych - Q22, kompleks The WarsayyHub. Wieloletni współpracownik firmy WATERSYSTEM Sp. z 0.0. w zakresie budowy multimedialnych fontann. Audytor instalacji,elektrycznych i niskoprądowych w wielu budynkach biurowych i produkcyjno-magazyn^ych. Wieloletni współpracownik kluczowych polskich firm budowlanych takich, jak WARBUD S.A. czy PORR S.A.

Recenzja elektro.info

Wiosną 2025 roku na rynku wydawniczym ukazała się monografia mgr. inż. Edwarda Wichrowskiego, doświadczonego wykonawcy instalacji elektroenergetycznych. Książka została opracowana przy współpracy z firmą Wiśniewski z Niedzicy. Jej celem jest wskazanie zasad poprawnej budowy instalacji elektrycznych w różnych obiektach budowlanych. Autor publikacji jest rzeczoznawcą budowlanym o specjalności elektroinstalacyjnej obejmującej kierowanie budową oraz robotami w zakresie instalacji elektrycznych.

Prezentowana publikacja ma charakter miniporadnika. Została podzielona na sześć rozdziałów, w których opisano najważniejsze wymagania dotyczące budowy instalacji elektrycznych z wykorzystaniem kabli elektroenergetycznych. W pierwszym rozdziale zostały zamieszczone podstawowe informacje dotyczące kabli elektrycznych. Znajdzie tu czytelnik wykaz ważniejszych ustaw, rozporządzeń, norm oraz podstawowe wymagania inwestorów, które należy uwzględnić, o ile dopuszczają je obowiązujące przepisy techniczno-prawne. W dalszej części tego rozdziału autor zamieścił podstawowe wymagania z zakresu reakcji na ogień kabli i przewodów elektrycznych oraz opisał wpływ budowy kabli na sposób ich układania.

W drugim rozdziale zostały opisane zasady transportu i magazynowania kabli elektroenergetycznych. W rozdziale tym został poruszony bardzo ważny problem rozładunku oraz magazynowania kabli elektroenergetycznych na terenach budów. W trzecim rozdziale opisano czynności przygotowawcze do montażu oraz przedstawiono podstawowe definicje i uwarunkowania, niezbędne do spełnienia podczas prowadzenia robót kablowych.

Opisano dopuszczalne promienie gięcia, dopuszczalne temperatury, przy których jest możliwy montaż kabli, oraz dopuszczalne siły ciągnienia rozwijanych kabli podczas budowy elektroenergetycznych linii kablowych. W rozdziale tym opisano diagnostykę uszkodzeń powłoki kablowej, wraz z czynnościami naprawczymi, oraz zasady poprawnego zwiększania przekroju przez równoległe układanie kabli, które są przez wielu wykonawców lekceważone, co skutkuje nagrzewaniem spowodowanym błędnym doborem pojedynczych kabli. Uzupełnienie tego rozdziału stanowi opis wymagań dotyczących przygotowania trasy kablowej. Rozdział czwarty w całości został poświęcony problematyce układania kabli na estakadach.

W rozdziale tym znajdzie czytelnik opis wymagań dla nowo wykonywanej trasy oraz opis wymagań dla istniejących tras kablowych podlegających rozbudowie. Kolejny, piąty rozdział został poświęcony układaniu kabli elektroenergetycznych w rowach kablowych. Opis wymagań został poprzedzony opisem zasad przygotowania trasy kablowej. Zostały w nim przedstawione zasady wykonywania rowów kablowych, wymagane głębokości układania oraz odległości dotyczące prowadzonych w ziemi kabli. Szczególną uwagę autor zwrócił na oznakowanie trasy kablowej oraz prowadzenie rur osłonowych. Uzupełnienie rozdziału stanowi opis wymagań dotyczących układania taśmy Fe-Zn, popularnie nazywanej bednarką, której funkcja związana jest z budową uziemień stosowanych w elektroenergetycznych liniach kablowych. Ostatni rozdział prezentowanej książki został poświęcony układaniu kabli elektrycznych w strefach zagrożonych wybuchem. Na początku rozdziału zostały opisane warunki umożliwiające powstanie wybuchu oraz środki umożliwiające neutralizację zagrożeń. W dalszej części rozdziału przedstawiono zasady prowadzenia kabli w strefach zagrożonych wybuchem oraz zasady wprowadzania wypustów kablowych i łączenia kabli. Książka jest przeznaczona dla szerokiego kręgu osób zajmujących się wykonawstwem instalacji oraz budową elektroenergetycznych linii kablowych. Może być przydatna w pracy inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta oraz inwestora.

mgr inż. Julian Wiatr

Informacje o bezpieczeństwie produktu Informacje o producencie